Rashond
Hartfalen en rugproblemen zijn aandoeningen die ontzettend veel voorkomen bij dobermanns. Meer dan de helft van deze honden sterft aan hartfalen.
Hartfalen ofwel cardiomyopathie
Het hoge risico op hartfalen (cardiomyopathie) is een gevolg van enorme inteelt binnen dit ras. De hartspier rekt uit en het hart is daardoor niet meer in staat om het bloed krachtig door het lichaam te pompen. Dobermanns met hartfalen zijn kortademig, vallen soms flauw en kunnen zeer plots overlijden. Meer dan de helft van al deze honden overlijdt op deze wijze.
Heupdysplasie
Dobermanns zijn ook gevoelig voor heupdysplasie. Dit is een pijnlijke heupaandoening waarvoor honden vaak levenslang pijnstillers moeten slikken. Op jonge leeftijd kan een dure operatie de heupvorm soms nog verbeteren.
Wobbler, spondylose, hernia: ernstige nek- en rugaandoeningen
De dobermann heeft ook bovengemiddeld vaak last van ernstige en pijnlijke ziektes aan nek en rug. Denk aan spondylose - vergroeiing van de tussenwervels - waardoor de nek en rug verstijven. Dit veroorzaakt pijn en een enorme belemmering in het bewegen. Ook pijnlijke hernia's komen voor en het Wobbler syndroom. Dit is een aangeboren afwijking in de vorm en stabiliteit van de nekwervels. De hond gaat moeilijk lopen en kan zelfs volledig verlamd raken. Deze aandoeningen manifesteren zich vaak al op jonge leeftijd.
Leverziektes
Aangeboren koperstapeling en leverontsteking komen bij de dobermann vaak voor. Beide ziektes zijn ernstig en tasten de leverfunctie aan. Aangeboren koperstapeling kan worden voorkomen met een goed fokbeleid. Ouders kunnen getest worden op aanwezigheid van deze ziekte. Chronische leverontsteking is bekend als dobermann hepatitis. Deze ziekte verergerd als de hond ook last heeft van aangeboren koperstapeling. Dobermann hepatitis leidt bij de meeste honden al snel tot de dood.
Verder is er een lange lijst van veelvoorkomende aandoeningen bij dit ras. Een dobermann wordt gemiddeld slechts 9 jaar.
Geschiedenis
In tegenstelling tot de geschiedenis van veel andere rashonden is de oorsprong van de dobermann heel duidelijk. Het ras ontstond in Duitsland door de fokpraktijken van één persoon. Louis Dobermann (1834 – 1894) was hondenvanger en deurwaarder. Bij zijn werk gebruikte hij een hond. De hond moest een moedig en scherp karakter hebben en zeer trouw zijn aan de baas. De hond beschermde hem tegen boze belastingbetalers en hun waakhonden.
Vroeger: functie boven uiterlijk
Hij fokte zijn eigen trouwe hulphonden. Als hondenvanger had hij beschikking over allerlei typen honden die hij met elkaar kruiste om tot een sterke, gespierde en snelle hond komen. Welke rassen dat waren is helaas niet precies bijgehouden maar vermoedelijk waren het rottweilers, Duitse pinschers en black and tan-terriërs. Zijn honden werden sterke trouwe werkhonden en het uiterlijk was niet belangrijk. Deze honden waren sterk en gezond.
Inschrijven in stamboek begin van het einde
Na de dood van Louis Dobermann werden de fokpraktijken overgenomen door anderen. In 1901 werd de hond als ras ingeschreven in een stamboek onder de naam 'Thuringer pinscher'. De hond mocht alleen nog kort haar hebben en ook de kleinere honden mochten niet meer. Daarbovenop werden alleen specifieke kleuren erkend (black and tan en brown and tan) en ze mochten geen witte borstvlek meer hebben. Ineens mocht er dus met veel honden niet meer worden gefokt. Zo werd de genenpoel nauwer en nauwer. Later kreeg het ras toch de naam van zijn schepper 'dobermann' al leek de hond helemaal niet meer op de honden van Louis Dobermann.
Gecoupeerde oren en staart
Ergens in de fok werd het een gouden standaard om de flaporen en de lange staat af te knippen. Dit werd gedaan bij pups van drie dagen oud. Zo had de hond een dreigend uiterlijk en zou hij in zijn werkzaamheden niet zo snel in zijn staart gebeten worden. Gelukkig is het inmiddels bij wet verboden om oren en staarten te couperen.
Inteelt nekt de sterke hond
Zo sterk als de hond ooit was, zo zwak is deze nu. De hedendaagse dobermann is een zeer sterk ingeteelde rashond.. De meeste honden van dit ras (meer dan 58 procent) sterven tegenwoordig al jong aan hartfalen.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
42
Risico
Zeer hoog risico op erfelijke aandoeningen
DNA-testen beschikbaar
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.
| Albinisme (gebrek aan pigment) / Oculocutaan albinisme (1) | 2024, Cardioscreening Dobermann |
| Atriumseptumdefect (lekkage in tussenschot hart) (5) | Bavegems CIDD LeeSAL Peelman LJ, 2009 IDID |
| Auto-immuun thyreoïditis (aanmaak antistoffen tegen schildklier) (1) | IDID |
| Cardiomyopathie (DCM) (hartfalen door een uitgerekte hartspier) (12) | Bavegems 2013, Bellumori T.P., Prevalence of inherited disorders CIDD Professionals Diergeneeskunde, 2011 Professionals Fokkerij, 2011 BP Mausberg RDA Peelman LJ, 2009 IDID 2024, Cardioscreening Dobermann |
| Cataract (staar) (1) | CIDD |
| Chronische hepatitis (langdurige leverontsteking) (6) | BexfieldNH CIDD HiroseN MandigersPJ Peelman LJ, 2009 |
| Chronische koperstapeling (ophoping van koper in lever) (2) | Professionals Diergeneeskunde, 2011 MCD, 2022 |
| Chronische nieraandoening (langdurig nierfalen) (1) | Littman, 2015, glomerulopathies |
| Colour dilution alopecia (kaalheid met verkleuring) (5) | CIDD Professionals Diergeneeskunde, 2011 Professionals Fokkerij, 2011 RDA Peelman LJ, 2009 |
| Craniomandibulaire osteopathie (afwijking botgroei onderkaak, leeuwenkaak) (2) | Langenakens Peelman LJ, 2009 |
| Demodicosis (gevoeligheid voor infectie met Demodex-mijt) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Diabetes mellitus (suikerziekte) (3) | CIDD LICG, 2011 Peelman LJ, 2009 |
| Doofheid (hereditaire doofheid) (1) | Strain GM et al., 2004 |
| Ehlers Danlos Syndroom (bindweefselaandoening) (1) | 2024, Cardioscreening Dobermann |
| Elleboogdysplasie - grote hond (aandoening elleboog) (1) | Orthopedic Foundation for Animals, 2014, ED |
| Familiaire nieraandoening (vroeg verslechterende nieren) (HN Hereditery Nephritis) (1) | CIDD |
| Folliculaire dysplasie (black-hair follicular dysplasia) (haaruitval door aantasting van de haarzakjes) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Hernia nuclei pulposi (uitpuiling tussenwervelschijf) (2) | 2013, Bellumori T.P., Prevalence of inherited disorders CIDD |
| Hersentumor (kanker van de hersenen) (1) | UU |
| Heupdysplasie - grote hond (ontwikkelingsstoornis heup) (3) | Boer Orthopedic Foundation for Animals, 2014, HD Witsberger, 2008, CCLD and HD |
| Hypertrofische osteodystrofie (vorming van overmatig bot) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Ichthyosis (visschubbenziekte) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Intervertebrale discusdegeneratie (aandoening aan tussenwervelschijven) (2) | 2013, Bellumori T.P., Prevalence of inherited disorders Bergknut et al, IVDD, 2012 |
| Maag-dilatatie-volvulus (maagdraaiing) (4) | Bell JS, 2014 Professionals Diergeneeskunde, 2011 Evans KM et al., 2010 2017, O'Neill et al, GDV, 2017 |
| Maligne lymfoom (lymfeklierkanker) (1) | Comazzi et al, lymphoma, 2018 |
| Mammatumor (melkklierkanker) (2) | Egenvall A et al., 2005 Jitpean S et al., 2012 |
| Microphthalmos (te klein oog) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Narcolepsie (slaapziekte) (2) | Peelman LJ, 2009 IDID |
| Pemphigus foliaceus (huidaandoening door abnormale reactie van afweersysteem) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Perifere neuropathie (aandoening van de uiteinden van de zenuwen) (2) | CIDD IDID |
| Persisterende ductus arteriosis botalli (abnormale verbinding tussen aorta en longslagader) (1) | Brambilla et al, 2020, CHD |
| Persisterende hyperplastische tunica vasculosa lentis (ontwikkelingsstoornis vaatstelsel ooglens) (3) | Peelman LJ, 2009 IDID Stades FC et al., 2000 |
| Primaire hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormoon) (5) | 2013, Bellumori T.P., Prevalence of inherited disorders CIDD Peelman LJ, 2009 IDID |
| Primaire idiopatische seborroe (overmatige afscheiding van talg) (1) | CIDD |
| Prostaatcarcinoom (kwaadaardige prostaatkanker) (1) | Bryan JN et al., 2007 |
| Sfincter incompetentie (incontinentie door slappe sluitspier) (1) | Professionals Diergeneeskunde, 2011 |
| Spondylose (vergroeiing tussenwervels) (1) | Kranenburg HJC et al., 2011 |
| Vaginale plooiprolaps (verzakking van vaginaslijmvlies) (1) | Professionals Diergeneeskunde, 2011 |
| Vitiligo (lokaal pigmentverlies) (2) | CIDD Peelman LJ, 2009 |
| Von Willebrands ziekte (bloedstollingsziekte) (5) | Crespi, 2018, WD CIDD Professionals Fokkerij, 2011 LICG, 2011 Peelman LJ, 2009 |
| Voorste-kruisbandlaesie ('voetbalknie') (1) | Witsberger, 2008, CCLD and HD |
| Wobbler syndroom (afwijkende gang door vernauwd wervelkanaal) (4) | CIDD Dacosta Peelman LJ, 2009 IDID |