Rashond
De Sheltie heeft een groot risico op het MDR1 gendefect. Daardoor kan de hond accuut overlijden bij het gebruik van bepaalde ontwormings- en geneesmiddelen. Verder komen er erg veel erfelijke ziektes voor bij dit ras, hieronder een greep uit de lange lijst.
MDR1 gendefect
Heb jij een Sheltie? Laat dan testen of je hond lijder of drager is van het gendefect. Een hond met het MDR1 gendefect kan doodgaan door bepaalde genees- en ontwormingsmiddelen. Ook bepaalde narcosemiddelen zijn levensgevaarlijk.
Hartaandoening op jonge leeftijd
Het ras is gevoelig voor persisterende ductus arteriosus botalli. Een bloedvat bij het hart dat meteen na de geboorte hoort te sluiten, blijft dan open. In dat geval moet het bloedvat alsnog operatief worden afgesloten. Pups met deze ziekte blijven achter in de groei en overlijden zonder behandeling aan hartfalen.
Epilepsie én paroxysmale dyskinesie
Zoals bij veel hondenrassen komt ook epilepsie steeds vaker voor bij de Sheltie. Een vreselijke ziekte met een enorme impact op het leven van hond en baas. Helaas is de Sheltie dubbel de pineut, want ook paroxysmale dyskinesie (PD) komt voor bij dit ras. Deze aandoening lijkt op epilepsie, alleen is de hond tijdens de aanvallen niet buiten bewustzijn. Bij de Sheltie kan aanpassing van de voeding of toedienen van specifieke medicatie helpen om de aanvallen te verminderen of te voorkomen.
Galblaasmucocele
Bij deze aandoening raakt de galblaas verstopt en ontstoken waardoor deze kan scheuren. De meeste honden met een ontstoken/verstopte galblaas eten matig, braken en hebben diarree. Soms zijn de klachten vaag. Als de galblaas scheurt is dit direct levensbedreigend.
Dermatomyositis
Bij deze aandoening ontsteken huid, spieren en bloedvaten, het is een ziekte van het afweersysteem. Het begint meestal op jonge leeftijd, tussen de 6 weken en een half jaar. De aandoening is niet te genezen. Soms helpen medicijnen tijdelijk. Honden met deze aandoening moeten de zon vermijden.
Kijk in de lijst hieronder welke aandoeningen nog meer voorkomen bij het ras.
Geschiedenis
De Shetland sheepdog of Sheltie is afkomstig van de Schotse Shetlandeilanden. Daar was hij voornamelijk een hoeder van schapen. Op de eilanden kwamen geen grote roofdieren voor dus ze hoefden de kudde niet te verdedigen. De hond joeg wel de schapen weg bij de gewassen van de boeren. Dat deden ze met hun harde en schelle blaf.
Hoe de hond op de eilanden terechtkwam, is niet bekend. Er wordt aangenomen dat Noorse Vikingen honden hebben meegenomen naar de eilanden. Dat waren in eerste instantie honden van het spitstype. De eilanden werden ook regelmatig bezocht door walvisvaarders met honden aan boord. Deze hondjes waren vrij klein en werden Yakki genoemd. Het is mogelijk dat deze hondjes voorouders zijn geweest van de hedendaagse Sheltie.
De Schotse immigranten namen in elk geval de grotere collie mee naar de Shetlandeilanden. De collie is in uiterlijk een grote variant van de Sheltie. Aangenomen wordt dat de Sheltie is ontstaan uit een smeltkroes van al die verschillende honden. Door die mengelmoes van genen had de hond ooit een gezonde genenpoel.
Maar zodra een rashond moet voldoen aan een eenduidig uiterlijk, ligt inteelt op de loer. Dat was het eind van de mooie genenpoel en het begin van een lange lijst met erfelijke aandoeningen.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
27
Risico
Zeer hoog risico op erfelijke aandoeningen
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.
| Atopie (omgevingsallergie) (1) | GI |
| Blaastumoren (kanker van de blaas) (1) | Cannon CM et al., 2015 |
| Cataract (staar) (2) | CIDD GI |
| Chronische nieraandoening (langdurig nierfalen) (2) | Littman, 2015, glomerulopathies Uemura et al, KD, 2021. |
| Collie eye anomaly (aangeboren abnormaliteit oogbol en netvlies) (5) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter CIDD LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 GI |
| Craniomandibulaire osteopathie (afwijking botgroei onderkaak, leeuwenkaak) (1) | Peelman LJ, 2009 |
| Cryptorchidie (niet ingedaalde testikel) (4) | CIDD Gubbels EJ et al., 2009 IDID GI |
| Dermatomyositis (ontsteking van huid, spieren en bloedvaten) (7) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter CIDD LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 UU GI WahlJM |
| Distichiasis (haren op de ooglidrand) (4) | CIDD Professionals Diergeneeskunde, 2011 OFFA GI |
| Elleboogdysplasie - middelgrote hond (aandoening elleboog) (2) | Orthopedic Foundation for Animals, 2014, ED Peelman LJ, 2009 |
| Epilepsie (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter LICG, 2016 MCD Amsterdam, 2015, Epilepsie OFFA IDID GI |
| Epitheliale corneadystrofie (aantasting hoornvlies) (2) | Peelman LJ, 2009 IDID |
| Galblaasmucocele (verwijding galblaas door slijmprop) (3) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Aguirre AL et al., 2007 Kutsunai M et al., 2014 |
| Heupdysplasie - kleine hond (ontwikkelingsstoornis heup) (2) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Witsberger, 2008, CCLD and HD |
| Heupdysplasie - middelgrote hond (ontwikkelingsstoornis heup) (7) | Comphaire et al CIDD LICG, 2016 OFFA Orthopedic Foundation for Animals, 2014, HD IDID GI |
| MDR1 gendefect (overgevoeligheid voor bepaalde medicijnen) (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Firdova, 2016, MDR1 Geyer et al LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 IDID |
| Mesioversie / scheefgroei van de hoektanden (2) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter 2005, Nederlandse Sheltie Vereniging |
| Microphthalmos (te klein oog) (2) | CIDD ECVOSH |
| Palatoschisis (gespleten gehemelte of lip) (1) | IngwersenW |
| Paroxysmale dyskinesie (bewegingsstoornis) (PD/PNKD) (2) | 2024, Mandigers P.J.J. Paroxysmale dyskinesie 2020, Nessler., Paroxysmal Exercise-Induced Dyskinesia, Shetland sheepdog |
| Patella luxatie (losse knieschijf) (3) | GCS, Gezondheidsinventarisatie Sheltie. 2022. Orthopedic Foundation for Animals, 2013, PL GI |
| Persisterende ductus arteriosis botalli (abnormale verbinding tussen aorta en longslagader) (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Bavegems BP LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 IDID |
| Primaire hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormoon) (2) | OFFA IDID |
| Progressieve retina atrofie (PRA) (voortschrijdende verslechtering netvlies) (2) | CIDD GI |
| Syndroom van Fanconi (nierfalen) (1) | Peelman LJ, 2009 |
| Systemische lupus erythematosus (loslaten huidlagen door abnormale reactie van afweersysteem) (2) | Professionals Diergeneeskunde, 2011 UU |
| Von Willebrands ziekte (bloedstollingsziekte) (2) | LICG, 2011 Peelman LJ, 2009 |