Rashond
De Shetland sheepdog ook wel sheltie genoemd heeft een groot risico op het MDR 1 gendefect, waardoor het ras niet tegen bepaalde ontwormingsmiddelen en geneesmiddelen kan. Als de hond deze toch binnenkrijgt dan kan deze acuut overlijden. Verder komen er erg veel erfelijke ziektes voor bij dit ras, hieronder een greep uit de lange lijst.
MDR 1 gendefect - laat het testen
Als je een hond van dit ras hebt laat dan testen of je hond een lijder of een drager is van het gendefect. Een hond met het MDR 1 gendefect kan niet tegen bepaalde geneesmiddelen en ontwormingsmiddelen. Honden met het gendefect mag je bepaalde medicijnen nooit geven, maar ook bepaalde narcosemiddelen kunnen levensgevaarlijk zijn.
Hartaandoening op jonge leeftijd
Bij dit ras komt een persisterende ductus arteriosus botalli vaker voor. Een bloedvat bij het hart dat meteen na de geboorte moet sluiten blijft open. Via een operatie moet het bloedvat dan alsnog worden afgesloten. Pups met deze ziekte blijven achter in de groei en zonder behandeling treedt hartfalen en sterfte op.
Epilepsie én paroxysmale dyskinesie
Zoals bij veel hondenrassen komt ook bij de sheltie epilepsie vaker voor. Een vreselijke ziekte die het leven van hond en baas verziekt. Helaas is de sheltie dubbel de pineut, want ook de ziekte paroxysmale dyskinesie (PD) komt bij dit ras voor. Dit is een ziekte die op epilepsie lijkt alleen is de hond tijdens de aanvallen niet buiten bewustzijn. Specifiek bij de sheltie kan aanpassing van de voeding of toedienen van specifieke medicijnen helpen bij PD om de aanvallen te verminderen/voorkomen.
Galblaasmucocele
Bij deze aandoening raakt de galblaas verstopt en ontstoken en kan dan op elk moment scheuren. De meeste honden met een ontstoken/verstopte galblaas eten matig, braken en hebben diarree. Soms zijn de klachten vaag. Als de galblaas scheurt is dit direct levensbedreigend.
Dermatomyositis
Bij deze aandoening ontsteken huid, spieren en bloedvaten, het is een ziekte van het afweersysteem. Het begint meestal op jonge leeftijd, tussen de 6 weken en een half jaar. De aandoening is niet te genezen. Soms helpen medicijnen tijdelijk. Honden met deze aandoening moeten de zon vermijden.
Kijk in de lijst hieronder welke aandoeningen nog meer voorkomen bij het ras en bezint eer ge begint.
Geschiedenis
De Shetland sheepdog ofwel sheltie is afkomstig van de Schotse Shetlandeilanden. Daar was hij voornamelijk een hoeder van schapen. Op de eilanden kwamen geen grote roofdieren voor dus ze hoefden de kudde niet te verdedigen. De hondjes jaagden wel de schapen weg bij de gewassen van de boeren. Dat deden ze met hun harde en schelle blaf.
Hoe de hond precies op de eilanden terecht is gekomen is niet bekend. Er wordt aangenomen dat de Noorse Vikingen honden hebben meegenomen naar de eilanden. Dat waren in eerste instantie honden van het spitstype. Ook de walvisvaarders legden regelmatig aan bij de eilanden en namen hondjes mee. Deze hondjes waren vrij klein en werden Yakki genoemd. Het is mogelijk dat deze hondjes voorouders waren van de hedendaagse sheltie.
De Schotse immigranten namen in elk geval de grotere collie mee naar de Shetlandeilanden. De collie is in uiterlijk een grote variant van de sheltie. Aangenomen wordt dat een smeltkroes van al de types honden de sheltie is ontstaan. In principe was het dus vroeger een mengelmoes van genen en had de hond ooit een gezonde genenpoel.
Om het uiterlijk van de rashond eenduidig te krijgen is echter heel veel inteelt toegepast. Dat verpestte de mooie genenpoel en inmiddels komen er behoorlijk wat erfelijke ziektes voor bij het ras.
Aantal bij dit ras bekende erfelijke aandoeningen
27
Risico
Zeer hoog risico op erfelijke aandoeningen
In de (vak)literatuur worden nog meer erfelijke aandoeningen genoemd. Vaak bestaat hiervoor weinig bewijs of komt de aandoening in Nederland zelden voor, dan wel is het ongerief nihil. Deze aandoeningen worden hier voor de volledigheid wel getoond, maar krijgen een score nul.
| Atopie (omgevingsallergie) (1) | GI |
| Blaastumoren (kanker van de blaas) (1) | Cannon CM et al., 2015 |
| Cataract (staar) (2) | CIDD GI |
| Chronische nieraandoening (langdurig nierfalen) (2) | Littman, 2015, glomerulopathies Uemura et al, KD, 2021. |
| Collie eye anomaly (aangeboren abnormaliteit oogbol en netvlies) (5) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter CIDD LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 GI |
| Craniomandibulaire osteopathie (afwijking botgroei onderkaak, leeuwenkaak) (1) | Peelman LJ, 2009 |
| Cryptorchidie (niet ingedaalde testikel) (4) | CIDD Gubbels EJ et al., 2009 IDID GI |
| Dermatomyositis (ontsteking van huid, spieren en bloedvaten) (7) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter CIDD LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 UU GI WahlJM |
| Distichiasis (haren op de ooglidrand) (4) | CIDD Professionals Diergeneeskunde, 2011 OFFA GI |
| Elleboogdysplasie - middelgrote hond (aandoening elleboog) (2) | Orthopedic Foundation for Animals, 2014, ED Peelman LJ, 2009 |
| Epilepsie (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter LICG, 2016 MCD Amsterdam, 2015, Epilepsie OFFA IDID GI |
| Epitheliale corneadystrofie (aantasting hoornvlies) (2) | Peelman LJ, 2009 IDID |
| Galblaasmucocele (verwijding galblaas door slijmprop) (3) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Aguirre AL et al., 2007 Kutsunai M et al., 2014 |
| Heupdysplasie - kleine hond (ontwikkelingsstoornis heup) (2) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Witsberger, 2008, CCLD and HD |
| Heupdysplasie - middelgrote hond (ontwikkelingsstoornis heup) (7) | Comphaire et al CIDD LICG, 2016 OFFA Orthopedic Foundation for Animals, 2014, HD IDID GI |
| MDR1 gendefect (overgevoeligheid voor bepaalde medicijnen) (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Firdova, 2016, MDR1 Geyer et al LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 IDID |
| Mesioversie / scheefgroei van de hoektanden (2) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter 2005, Nederlandse Sheltie Vereniging |
| Microphthalmos (te klein oog) (2) | CIDD ECVOSH |
| Palatoschisis (gespleten gehemelte of lip) (1) | IngwersenW |
| Paroxysmale dyskinesie (bewegingsstoornis) (PD/PNKD) (2) | 2024, Mandigers P.J.J. Paroxysmale dyskinesie 2020, Nessler., Paroxysmal Exercise-Induced Dyskinesia, Shetland sheepdog |
| Patella luxatie (losse knieschijf) (3) | GCS, Gezondheidsinventarisatie Sheltie. 2022. Orthopedic Foundation for Animals, 2013, PL GI |
| Persisterende ductus arteriosis botalli (abnormale verbinding tussen aorta en longslagader) (6) | LICG, 2022 Shetland sheepdog bijsluiter Bavegems BP LICG, 2016 Peelman LJ, 2009 IDID |
| Primaire hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormoon) (2) | OFFA IDID |
| Progressieve retina atrofie (PRA) (voortschrijdende verslechtering netvlies) (2) | CIDD GI |
| Syndroom van Fanconi (nierfalen) (1) | Peelman LJ, 2009 |
| Systemische lupus erythematosus (loslaten huidlagen door abnormale reactie van afweersysteem) (2) | Professionals Diergeneeskunde, 2011 UU |
| Von Willebrands ziekte (bloedstollingsziekte) (2) | LICG, 2011 Peelman LJ, 2009 |